Część I – rys historyczny.
W sytuacji przebudowy gospodarki po pandemii, należy przypomnieć sobie znaczenie Wisły dla społecznego i ekonomicznego rozwoju regionu. Porty, przystanie lub nabrzeża do których przybijały wiślane jednostki pływające, stanowiły ośrodki rozwoju lokalnych społeczności.
Rzeka Wisła od zawsze stanowiła ważną arterią komunikacyjną na trwale wpisana jest w dzieje Polski, będąc symbolem polskości , a za razem pełniąc funkcje gospodarcze i kulturowe. Jednak pierwsze prace regulacyjne w Małopolsce zostały wykonane już we wczesnym średniowieczu.
Odrzańska Droga Wodna (ODW) E-30
Odrzańską Drogę Wodną (ODW) E-30 należy rozumieć: jako drogę wodną rzeki Odry od Świnoujścia do granicy Polski i Republiki Czeskiej, wraz z drogami wodnymi powiązanymi funkcjonalnie przez Kanał Gliwicki, połączenie kanałowe Dunaj-Odra-Łaba na odcinku przebiegającym na terenie Polski (obejmujące odcinek port Koźle-granica państwa) i Kanał Śląski z istniejącą Drogą Wodną Górnej Wisły na odcinku od km 0.00 do stopnia wodnego Niepołomice włącznie, z uwzględnieniem problematyki Kanału Łączańskiego i Kanału Krakowskiego.
Port Płaszów szansą dla regionu?
Zmiany polityczne po II wojnie światowej, spowodowały, że indywidualne przedsiębiorstwa żeglugowe przestały istnieć, a infrastruktura popadła w ruinę. Czy dopuścimy do całkowitej dewastacji historycznego Portu Płaszów , czy przeciwnie , nie pozwolimy na zaprzepaszczenie dorobku wielu nadwiślańskich pokoleń ?
Podstawy historyczne Portu Płaszów
Plan utworzenia portu rzecznego w Płaszowie sięga końca XIX w. Planowano wtedy połączenia kanałami rzek z terenu monarchii austro-węgierskiej przyjęty w czerwcu 1901 roku, „Ustawa o budowie dróg wodnych i prowadzeniu regulacji rzek (prawo żeglugowe)”.
Stocznia w Płaszowie
Krakowska Stocznia Rzeczna po upaństwowieniu działała do 1992 roku i wyprodukowano w niej około 230 rozmaitych jednostek pływających. Od 1992 roku na terenie stoczni działała firma „Namarol”, zajmująca się min. remontami promów, barek i holowników.
Stan obecny Portu Płaszów
Aktualny stan Portu Płaszów opisany jest w odpowiedzi na interpelację posła Grzegorza Lipca, w której czytamy: „Z analizy obecnego stanu infrastruktury portu wynika, że może on jedynie pełnić funkcję stoczniową, remontową lub postojową. Również w przeszłości port Płaszów nigdy nie pełnił funkcji transportowych (portu przeładunkowego) i był użytkowany jedynie przez Państwową Krakowską Stocznię Rzeczną. Obecnie port charakteryzuje nieodpowiedni stan techniczny, tj. zniszczona pochylnia, brak dostatecznej liczby urządzeń wyciągowych, brak pachołków cumowniczych, zalesienie terenu. Jednocześnie z informacji przekazanych do MGMiŻŚ przez Wojewodę Małopolskiego wynika, że sprawa portu Kraków-Płaszów jest przedmiotem postępowania upadłościowego przedsiębiorstwa Namarol. Ministerstwo nie jest stroną tego postępowania oraz nie jest właściwe do podejmowania działań w związku z toczącym się postępowaniem upadłościowym. Dalsze decyzje dotyczące przeznaczenia terenu należą do właściciela portu oraz ewentualnie właściwych organów samorządu terytorialnego, jeśli inwestycja w porcie Płaszów wpisuje się w strategię rozwoju województwa lub strategie lokalne.”
Czyją własnością jest Port Płaszów?
Grunty na których zlokalizowany jest Port Płaszów są w posiadaniu Skarbu Państwa jako użytkownika wieczystego.
Kiedy reaktywacja Portu w Płaszowie?
Lokalizacja historycznego Portu Płaszów została starannie wybrana, wykorzystując występujące tu, naturalne obniżenie terenu gwarantujące mniejszy zakres robót ziemnych. Urządzenia portowe są niewątpliwie zabytkowe, a sama lokalizacja, historia i znaczenie gospodarcze ma walory kulturowe i zabytkowe. Port Płaszów jest jedynym miejscem , gdzie można dokonać remontu i naprawy statku od Oświęcimia do Sandomierza. Lokalizacja portu w Płaszowie jest niezbędnym elementem rozwijających się dróg wodnych w Małopolsce. Polityka rządu promuje i ułatwia produkcję gotowych statków i umożliwia , objęcie specjalną strefą ekonomiczną gruntów, na których prowadzona jest produkcja okrętowa i komplementarna. Unia Europejska oferuje kredyt technologiczny oraz premię technologiczną dla przedsiębiorców z branży produkcji okrętowej. Sama żegluga śródlądowa należy do najtańszych i najczystszych środków transportu. Dlaczego, pomimo takich ważnych argumentów przemawiających reaktywacją Nadodrzańskiej Krakowskiej Stoczni Rzecznej w Płaszowie brakuje jednoznacznej decyzji w tej sprawie?
Czy to nadal niewystarczające argumenty by reaktywować Port Płaszów?
Również w przeszłości port Płaszów nigdy nie pełnił funkcji portu przeładunkowego i był użytkowany jedynie przez Państwową Krakowską Stocznię Rzeczną. Czy obecnie są możliwości stworzenia portu przeładunkowego?
Szansa dla Krakowa
Wprowadzenie w przestrzeń gospodarczą nowych kierunków stanowi niezbędny warunek wielofunkcyjnego rozwoju, będącego najistotniejszym elementem różnorodności . W konsekwencji, rozwój turystki wodnej i agroturystyki oznaczać będzie kolejne miejsca pracy i źródła zarobkowania, co w obecnym kryzysie jaki dosięgnął Kraków stanowi ogromną szansę. Port Płaszów to także szansa na zwiększenie oferty turystycznej Małopolski, przez otwarcie drogi wodnej jako kolejnego czystego środka komunikacji . Przybycie drogą wodną do centrum zabytkowego miasta nie jest często spotykane.
Zlecona przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej analiza sektora transportu wodnego śródlądowego wskazuje na duży potencjał ładunków w rejonie aglomeracji krakowskiej, który może przyczynić się do rozwoju portów śródlądowych na Śląsku oraz w Krakowie. Czy wyniki tej analizy stanowić powinny decydujący argument o reaktywowaniu i rozbudowie Portu w Płaszowie?
Jaką rolę odgrywają władze samorządowe Krakowa?
Ruch na rzece będzie wpływał na procesy integracyjne miejscowości nadwiślańskich i zachęci do wspólnych ponad lokalnych przedsięwzięć. Niewątpliwie propagowanie uroków rzeki i miejsc nad nią leżących oglądanych od strony wody przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej Krakowa. Stocznia zlokalizowana w Porcie Płaszów jest istotnym elementem utrzymania w sprawności jednostek pływających na górnej Wiśle.
Turystyka wodna wszędzie przyciąga turystów i generuje dochód, dlatego tam gdzie to możliwe warto zaangażować się w tworzenie warunków do jej rozwoju. Dzięki temu rzeka nie będzie traktowana przez nadwiślańską ludność jako miejsce zrzutu śmieci i ścieków, ale jako miejsce pracy, rekreacji i wypoczynku. Wg niemieckich danych, statystyczny turysta wodny zostawia w portach, marinach i przystaniach oraz sklepach i restauracjach miejscowości które odwiedza około 30-40 euro dziennie.
Czy władze Krakowa nie widzą szansy w reaktywowaniu Portu Płaszów?
om
Fot. Arch.
