Zatrudnienie osób niepełnosprawnych przynosi obustronne korzyści. Dla osoby niepełnosprawnej to szansa na w pełni satysfakcjonujące i samodzielne życie. Dla pracodawcy dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych lub pojedynczy lub wielokrotny odpis na PFRON. O rekrutacji osób z niepełnosprawnościami rozmawiamy z Marcinem Piechotą.
Marek Pedziński: Zacznijmy od początku. Skąd u Pana taka ogromna wiedza o zasadach zatrudniania OzN?
Marcin Piechota: Pracowałem dla korporacji, miałem wypadek dwadzieścia lat temu. Szukałem pracy jako OzN i nikt nie chciał mnie zatrudniać przez dłuższy okres czasu.
Tak naprawdę do działania zachęciła mnie rozmowa z jednym człowiekiem. Było to w Krakowie w listopadzie 2013. Zapytał mnie czy wiem, że przysługuje czterokrotny odpis na PFRON. Oczywiście nie wiedziałem tego. Czytałem przepisy, rozmawiałem z ludźmi i tak powoli gromadziłem swoją wiedzę. Utworzyłem swoja stronę : ZEROnaPFRON.pl. koncentrując się na zaniedbanym temacie jakim są wielokrotne odpisy na PFRON. Można na niej znaleźć kompendium wiedzy. Między innymi interpretację przepisu, który w prosty sposób pokazuje jak w praktyce działa fenomen poczwórnego odpisu na Fundusz.
Czy ta wiedza umieszczona na Pana stronie wystarczy, aby niepełnosprawni mogli skutecznie poszukiwać pracy?
M.P: Nie. Można znaleźć tam jedynie podstawowe i praktyczne informacje na temat wielokrotnych odpisów. Edukuję niepełnosprawnych i pracodawców za pomocą mediów społecznościowych (Facebook i LinkedIn). Mówię głośno o wielokrotnych odpisach na PFRON. Jeżeli nie chcą nas niepełnosprawnych zatrudniać tylko ze względu na nasze kwalifikacje, to niech ich wzrok przyciągną potencjalne korzyści finansowe. Nas po prostu opłaca się zatrudniać. Będą mieć dobrego pracownika plus korzyści finansowe. Przy zatrudnieniu OzN z czterokrotnym odpisem pracodawca nie zapłaci miesięcznie ponad 9200 zł kar na Fundusz.
Od jak dawna zajmuje się Pan rekrutacją ON. Kogo Pan rekrutuje?
M.P:Samą rekrutacja zajmuję się już kilka lat. Specjalizuję w pracownikach zdalnych lub hybrydowych. W całej Polsce można znaleźć wiele cennych perełek gotowych podjąć pracę Pierwszą osobą jaką znalazłem dla Klienta był copywriter z dobrą znajomością j. angielskiego. Jest też pracownik dla zagranicznej korporacji firmy z wynagrodzeniem 8.000 brutto i poczwórnyn odpisem na PFRON. Wielką radość przyniosło mi zrekrutowanie niewidomej osoby do pracy dla zagranicznego brokera z wynagrodzeniem 5.000 zł plus premia. Jak widać niepełnosprawni mogą otrzymywać godziwe wynagrodzenie. Chcę być etycznym rekruterem zapewniając, że wynagrodzenie będzie adekwatne do pracy jaką pracownik będzie wykonywał. Zwracam też uwagę na atmosferę pracy. Tam gdzie stanowisko pracy związane jest z dużym poziomem stresu nie mogę rekomendować pracownika z problemami psychicznymi, epilepsją lub stwardnieniem rozsianym. To mogłoby negatywnie wpłynąć na jego stan zdrowia.
Jakie problemy mają przedsiębiorcy przy zatrudnianiu ON?
M.P: Głównym problemem jest według mnie stereotypowe myślenie. Na przykład, że będą często przebywali na zwolnieniach lekarskich. Niepełnosprawność niepełnosprawności nie jest równa. Nie można wszystkich wrzucać do jednego worka. Przy rozmowie rekrutacyjnej warto na ten temat z niepełnosprawnym szczerze porozmawiać i dowiedzieć się na czym polegają jego ograniczenia związane z niepełnosprawnością. Szczerość to podstawa. Pracodawcy nie powinni wstydzić pytać się o takie rzeczy. Wielu myśli, że u OzN dominuje postawa roszczeniowa. Nie jest to prawda. W populacji zdrowych też są cwaniacy.
Przedsiębiorcy bardzo często nie wiedzą jak skorzystać z wielokrotnego odpisu lub z dofinansowań do pensji niepełnosprawnych pracownikom. Konsultują się ze mną działy księgowości lub biura rachunkowe. Pomagam im od A do Z rozpraszając ich wszelkie obawy związane za zatrudnianiem OzN. Taka jest moja rola – zapewnić komfort psychiczny i być dla nich wsparciem
Czy Pana zdaniem firmy chętnie zatrudniają niepełnosprawnych czy raczej jest z tym problem?
M.P: Bardzo złożony temat. Dużą zachętą dla firm jest wyzerowanie wpłaty na PFRON. Miałem firmę która płaciła 6 tys. zł, kary. Znalazłem im człowieka z poczwórnym odpisem który im tą karę wyzerował. Był to ich pierwszy pracownik zdalny. Są też takie firmy które płacą 15 tysięcy złotych kary i nie chcą zatrudniać. Są też firmy, które odmawiają zatrudniania ON, po przykrych doświadczeniach z zatrudnieniem OzN. Po czyjej stronie była wina? Nie wiem. Należałoby by wysłuchać obu stron.
Jednak współczynnik zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych nie przekracza 25 %. Co jest powodem tak niskiego odsetka pracujących ON? Jest to raczej niechęć OzN do pracy czy wina raczej pracodawców?
M.P: Największy problem jest z korporacjami i dużymi firmami. Duże firmy nie mają motywacji do zatrudnienia OzN. Dla nich płacić karę na PFRON to żaden problem. W przestrzeni publicznej problem z niskim zatrudnieniem OzN pojawia się rzadko i przy okazji poruszania innych problemów. Dużo mówi się i pisze o ekonomii odpowiedzialnej społecznie, ale nie wiele mówi się o zatrudnieniu OzN. Jeden z banków w w macierzystym kraju ma współczynnik zatrudnienia ON na poziomie 4,60%, w Polsce tylko 0,6%. Wiele firm nie chce mówić ilu niepełnosprawnych zatrudnia. Każdy może opowiadać bajki ale ja pytam się o liczby. Na zachodzie firmy chwalą się tym że zatrudniają niepełnosprawnych u nas się to ukrywa ponieważ nie ma dobrej woli aby ich zatrudniać. Wyobrażasz sobie że idziesz do korporacji, wielka firma międzynarodowa a tu na recepcji osoba z niepełnosprawnością? Na przykład z zespołem Downa, niskiego wzrostu albo o kulach lub na wózku inwalidzkim. Albo w drugą stronę. „ o cwaniak zatrudnia niepełnosprawnego bo szuka oszczędności” . Zatrudnianie niepełnosprawnych powinno być odruchem.
Korporacji nie nie motywują pieniądze. Czy problem niewielkiego zatrudnienia ON w korporacjach wynika z obaw , że niepełnosprawni nie podołali by pracy w korporacji?
M.P: Osoby niepełnosprawne świetnie sprawdziłyby się również jako osoby do prac pomocniczych. Pracownicy zdalni. Na 100% znalazłoby się dla nich zajęcie w każdej korporacji. Byliby wsparciem dla działu marketingu, księgowości itp. Byliby pracownikami bezkosztowymi ponieważ ich pensje sfinansowane byłyby z tego co firma nie zapłaciłaby na PFRON. Działy HR powinny mocno się w ten temat zaangażować.
Firma zdobędzie lojalnych pracowników, skorzysta finansowo a co najważniejsze może ten fakt wykorzystać w kreowaniu pozytywnego wizerunku. W Polsce nie ma presji na zatrudnienie OzN. Podejrzewam że w Polsce raportuje się do centrali że się tego nie da zrobić i koniec.
Jak oceniasz przygotowanie OzN do pracy, ich kwalifikacje. Czy OzN mają chęci do pracy czy raczej myślą że, skoro pracodawca ma że mnie zysk, na mnie pensje z PFRON to ja już nie muszę nic robić oni i tak mnie nie zwolnią ?
M.P: To jest tak samo jak w środowisku pełnosprawnych, są osoby roszczeniowe które uważają że mają zasiłki, nic nie muszą robić. Są też takie ogłoszenia „jestem niepełnosprawny, zatrudnisz mnie to będziesz mieć odpis”. Wśród ON też są bardzo dobrzy pracownicy. Chcą pracować. Jesteśmy przede wszystkim bardzo lojalni. Wynika ona z tego, że atrakcyjnych ofert pracy dla OzN jest poważny deficyt. Pełnosprawni mogą sobie wielokrotnie częściej pozwolić na skakanie z kwiatka na kwiatek.
Czy system zatrudniania ON, czyli zachęty w postaci dofinansowania zatrudniania ON i obowiązki pracodawców; np. dodatkowy urlop czy krótszy czas pracy?
M.P: Wielu niepełnosprawnych jest gotowych zrezygnować z przywileju krótszego dnia pracy i wielokrotnie otrzymują na to zgodę lekarza medycyny pracy. Chcą mieć dodatkowy atut w dłoniach aby pracodawca ich zatrudnił. Te siedem godzin pracy to wielokrotnie uszczęśliwianie nas na siłę. Niestety ale większość dofinansowań do pensji niepełnosprawnych pracowników wędruje do firm ochroniarskich i sprzątających. Udzielają oni ulg we wpłatach kar na PFRON jeżeli firmy skorzystają z ich usług. Według mnie to patologia. Odpisy na PFRON przy korzystaniu z usług takich firm powinny być zlikwidowane lub drastycznie zredukowane. Po co zatrudniać dobrze wykształconych niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy gdy mogą pracować w „gettach”? Firmy nie mają motywacji aby ich zatrudniać. Wielu myśli, że wpłacając kary na PFRON wspiera zatrudnianie OzN. Naprawdę? Dla wielu niepełnosprawnych to szczyt marzeń aby pracować jako ochroniarz lub myć ubikacje. Pracują tam z konieczności ponieważ nie mają alternatywy.
Czy spotkał się Pan ze zjawiskiem dyskryminacji płacową OzN?
M.P: W niektórych przypadkach tak. Wydaje mi się, że częściej zdarza się to w mniejszych firmach szukających oszczędności. Jeżeli firma proponuje zarobki niższe niż adekwatnie zarabia pełnosprawny to nie podejmuję się rekrutacji. Nie akceptuję podejścia nie możemy znaleźć taniego pełnosprawnego to zatrudnimy niepełnosprawnego. Też taniego.
Dziękuję za rozmowę.
Fot. Arch.
Źródło: Mat. Własne
