Artykuł ukazał się w Gazecie Obywatelskiej Nr 245, 21 maja – 3 czerwca 2021
Po pięciu latach rządów Zjednoczonej Prawicy polska gospodarka znalazła się na czwartym miejscu w całej Unii Europejskiej. Finanse publiczne Polski w ocenie Komisji Europejskiej mają szanse pozostać stabilne w perspektywie krótko i długoterminowej. Dodatkowo polska gospodarka znajduje się wśród najszybciej rozwijających się gospodarek w Unii Europejskiej.
Nowy Ład i Krajowy Plan Odbudowy
Program Nowy Ład jest swoistą strategią cywilizacyjną. Krajowy Plan Odbudowy to ramowy
plan dysponowania środkami europejskimi, by tę strategię wprowadzić w życie. Do tego potrzebne są odpowiednie ustawy i rozporządzenia. Wtedy, także dzięki efektowi synergii, zaplanowane reformy wzmocnią gospodarkę i społeczeństwo. Beneficjentem tych propozycji jest po raz pierwszy całe społeczeństwo.
Bez kolejek do specjalistów, restrukturyzacja szpitali i badania naukowe
Nowy Ład zakłada zwiększenie wydatków na zdrowie do 7 proc. w relacji do PKB, już w 2023 r. Wzrosną one do 6
proc. Zostanie powołany Fundusz Modernizacji Szpitali, Fundusz Medyczny i Agencja Rozwoju Szpitali. Nowe instytucje mają zająć się prowadzeniem badań naukowych z akcentem na onkologię i modernizacją placówek
medycznych.
Wzrost kwoty wolnej od podatku i setki tysięcy nowych miejsc pracy
Nadszedł moment blisko dziesięciokrotnego wzrostu kwoty wolnej od podatku dla wszystkich pracujących Polaków. Od stycznia 2022 roku będzie to kwota 30 tys. Zapowiedziano 500 tys. nowych miejsc pracy jako efekt skoku rozwojowego Polski w wyniku realizacji dwóch grup inwestycji. Pierwsza grupa to inwestycje strategiczne,
czyli drogi ekspresowe, autostrady, centralny Port Komunikacyjny i szybka kolej łącząca największe miasta.
Drugą grupę stanowią inwestycje podnoszące jakość życia Polaków, wpływające na stan środowiska i klimatu.
Przewiduje się budowę kanalizacji, szerokopasmowego Internetu, sieci gazowych itp.
Inwestycje w tereny wiejskie i małe miasta
Zaplanowano ponad 2 tys. km nowych dróg ekspresowych i autostrad, ponad sto mostów i obwodnic, przebudowę 50 tys. km dróg, wielu kilometrów chodników i ścieżek rowerowych, remont miejscowych mostów i tysiące
bezpiecznych przejść dla pieszych. Zapowiedziano realizację nowych kolei aglomeracyjnych, rozbudowę strategicznych portów i centrów logistycznych. Modernizacja ok. 15 tys. km dróg kolejowych
i budowa setek kilometrów nowoczesnej infrastruktury energetycznej, inwestycje w farmy wiatrowe oraz infrastrukturę towarzyszącą i 120 nowych lub zmodernizowanych ciepłowni. Tysiące kilometrów nowoczesnej sieci wodno-kanalizacyjnej i kilkaset nowych oczyszczalni, blisko milion budynków z nowym, ekologicznym źródłem ciepła dzięki programowi Czyste Powietrze, setki tysięcy domów z dofinansowaną instalacją fotowoltaiczną dzięki programowi Mój Prąd, setki tysięcy domów z instalacją retencji wody w ramach programu Moja Woda.
Setki kilometrów światłowodów umożliwiających szybką transmisję danych.
Inwestycje samorządowe pod specjalnym nadzorem
Zapowiedziano wprowadzenie nowych, powszechnie obowiązujących standardów urbanistycznych, takich jak szkoły,
przedszkola czy tereny zielone. To będą najważniejsze dla Polski lokalnej, inwestycje samorządowe realizowane przez lokalne, małe i średnie firmy. Pozytywna cechą Nowego Ładu jest ukierunkowanie na mieszkańców wsi i małych miast. Zwłaszcza samorządów gorzej zarządzanych, które nie wykorzystały szansy sfinansowania inwestycji
ze środków unijnych. Już teraz mieszkańcy takich samorządów mają obawy, czy wybrane przez nich władze potrafią wykorzystać kolejną szansę z Nowego Ładu. W ramach Polskiego Ładu Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych
zmieni się w trwałą subwencję rozwojową dla samorządów. Program przewiduje premiowanie gmin inwestujących w budownictwo mieszkaniowe i utworzenie Krajowego Funduszu Rewitalizacji.
Ochrona klimatu, a utylizacja ogniw fotowoltaicznych
Rządowy program małej gazyfikacji wyspowej może być wspierany zastosowaniem elektrofiltrów zakładanych na
kominy w budynkach jednorodzinnych. To umożliwi redukcję niskiej emisji, jest też alternatywą dla wymiany kotłów w sytuacji braku dostępu do gazu sieciowego. Przejście z paliw kopalnych do zielonej energii poprawi stan powietrza.
Dobrym działaniem jest rozbudowa sieci energetycznej, rozwój technologii Odnawialnych Źródeł Energii i modernizacja ciepłowni. Celowe jest zainwestowanie 500 mln euro na inwestycje w farmy wiatrowe oraz infrastrukturę towarzyszącą. Budzi wątpliwości natomiast brak rozwiązań prawnych regulujących utylizację paneli fotowoltaicznych i zużytych elektrowni wiatrowych.
Te urządzenia montowano na fali rosnącej OZE i one mogą zapewnić zieloną energię ale proces ich utylizacji musi gwarantować neutralność dla klimatu i środowiska naturalnego.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy, a ochrona powietrza?
Stopień zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest pośrednim efektem chaosu przestrzennego, spowodowanego
przez samorządy. Sporządzane przez gminy plany zagospodarowania przestrzennego dopuszczają na najbliższe
20-30 lat inwestycje mieszkaniowe realizowane na podmiejskich (często porolniczych) terenach bez dostępu do transportu zbiorowego, infrastruktury technicznej, drogowej i systemu ciepłowniczego. To wpływa na wytwarzanie niskiej emisji, w skład której wchodzi smog komunikacyjny. Nowy Ład zapowiada reformę planowania przestrzennego. Już trwają prace nad przepisami, które nie pozwolą na budowanie nowych osiedli bez wyposażenia
ich w szkoły, przedszkola, żłobki, tereny rekreacyjne i zieleń. Nowe przepisy mają ograniczyć niekontrolowane rozbudowywanie się miast i uporządkować ład przestrzenny. Jednak jak najszybciej należy usprawnić nadzór wojewodów nad uchwałami rad gmin w sprawie planowania przestrzennego pod kątem infrastruktury dla już
zasiedlonych obiektów. Przekwalifikowanie kolejnych terenów pod inwestycje teraz zależy od możliwości sfinansowania przez gminę infrastruktury.
Nadzór wojewodów nad tymi uchwałami to integralny element polityki klimatycznej. Należy jeszcze ujednolicić procedury regulujące zasady przeprowadzenia kontroli uchwał, zwłaszcza wywierających skutki przez kilkadziesiąt lat .
Nowy Ład jest zestawem ogromnych inwestycji niemal we wszystkich dziedzinach naszego życia. Tak wielka skala zapowiedzianych zmian daje szansę małym i średnim przedsiębiorcom.
Grzegorz Gorczyca
Fot. Arch.
Źródło: Gazeta Obywatelska