O harcerstwie istniejącym od ponad stu lat, ideałach, umiejętnościach i ich wpływie na kompetencje współczesnego młodego pokolenia rozmawiamy z komendantem Białego Szczepu, członkiem komendy i rzecznikiem prasowym Hufca ZHP Kraków-Śródmieście, podharcmistrzem Piotrem Szewczykiem.
Redakcja: Harcerstwo to ruch z misją. Jaka jest ta współczesna misja?
Phm. Piotr Szewczyk: Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań. Misja realizowana jest w oparciu o harcerskie wartości.
R: Czym są wartości harcerskie?
Phm. Piotr Szewczyk: Jest to uniwersalny zestaw drogowskazów, jakimi powinien kierować się każdy członek ZHP. Dotyczą zarówno pracy wychowawczej, jak i życia zawodowego czy szkolnego. Zasady te mówią o braterstwie, nieustannym zwalczaniu własnych słabości, niesieniu chętnej pomocy drugiemu człowiekowi oraz byciu świadomym obywatelem.
R: Obecnie edukacja w Polsce przeżywa poważny kryzys, stan psychiczny młodego pokolenia budzi poważny niepokój. Aleksander Kamiński w książce „Nauczanie i wychowanie metodą harcerską” wskazywał na przydatność rozwiązań harcerskich dla polskiej pedagogiki. Czy to nie jest moment, w którym młode pokolenie może lepiej kształtować swoje kompetencje osobiste, społeczne i obywatelskie na bazie wartości harcerskich?
Phm. Piotr Szewczyk: Ruch harcerski jest elastyczny i mobilny. Mamy wielopokoleniową kadrę, która na bieżąco analizuje i aktualizuje programy wychowawcze i profilaktyczne. Nasza struktura organizacyjna umożliwia stosunkowo szybkie wprowadzanie zmian, które mogą wzbogacić ofertę edukacyjną placówek oświatowych. Możemy uzupełniać ofertę poza systemem oświaty. Kadra harcerska i jej metody pracy są niewyczerpanym źródłem pomysłów dla wychowawców i instruktorów oraz inspiracją dla nauczycieli i pedagogów. Od samych instruktorów wymaga się wiedzy, umiejętności, ale także postawy godnej naśladowania przez młodych ludzi. Harcerstwo wychowuje przez przykład.
R: Jak widać, harcerstwo to wychowanie do wartości, edukacja, kształtowanie postaw niezbędnych w dorosłym życiu. Czy harcerska aktywność młodych ludzi ma znaczenie dla społeczności lokalnych, tych naszych „małych Ojczyzn”?
Phm. Piotr Szewczyk: Związek Harcerstwa Polskiego nie działa w próżni. Od lat aktywnie współpracuje ze społecznością lokalną, stając się nieocenionym wsparciem w wielu inicjatywach społecznych i kulturalnych. Harcerze regularnie organizują akcje charytatywne czy proekologiczne, jak sprzątanie parków, oraz zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Dzięki tej współpracy mieszkańcy zyskują nie tylko pomoc w realizacji lokalnych projektów, ale także inspirację do działań prospołecznych. Wspólne przedsięwzięcia, takie jak festyny, pikniki i warsztaty, wzmacniają więzi międzyludzkie i integrują społeczność, pokazując, jak wiele można osiągnąć dzięki współpracy i zaangażowaniu.
R: Co jest największą siłą harcerstwa?
Phm. Piotr Szewczyk: Największą siłą harcerstwa są jego członkowie. Harcerze, harcerki, instruktorzy i instruktorki, którzy czynem i przykładem świadczą o sile, determinacji i skuteczności harcerskiej metody. Siłą harcerstwa jest również możliwość włączenia do życia społecznego każdego, również ludzi pozbawionych wcześniej poczucia własnej wartości czy sprawczości w środowisku szkolnym, zawodowym, rodzinnym. W harcerstwie odbudowuje się poczucie bezpieczeństwa, samorealizacji i przynależności. Młodzież poszukuje wartościowych społecznie celów i sprawdza się w służbie sobie i innym.
R: Podsumowując, spróbujmy określić, czym jest harcerstwo, skoro ma tak pozytywny wpływ na młodych ludzi?
Phm. Piotr Szewczyk: Harcerstwo to zdobywanie kompetencji życiowych, społecznych i emocjonalnych. Podejmując się różnych zadań, niejako „przy okazji” nabywania sprawności harcerskich, harcerze uczą się być liderami, wychowawcami, trenerami, animatorami itp. Zdobyte w ten sposób wiedza i umiejętności są dla nich zupełnie naturalne, a cykl zdobywania stopni harcerskich i instruktorskich wyrabia u harcerzy nawyk uczenia się przez całe życie. Harcerstwo to kształtowanie osobowości człowieka odpowiedzialnego, przy poszanowaniu jego prawa do wolności i godności, w tym wolności od wszelkich nałogów. To wszystko jest możliwe, gdyż jak pisze Jakub J. Czarkowski: „Harcerstwo nie jest ani jedynie organizacją czy instytucją wychowawczą, ani jedynie ruchem społecznym (często bardzo spontanicznym), jest jednak wszystkimi tymi rzeczami po trosze.”
R: A jak można zapisać dziecko albo siebie do harcerstwa?
Phm. Piotr Szewczyk: Wystarczy znaleźć drużynę, która działa przy szkole. Jeżeli w danej szkole nie działa drużyna harcerska, zapraszamy do kontaktu na adres [email protected] lub [email protected].
Jeżeli chcą państwo, aby w Waszej szkole zaczęła działać drużyna harcerska, zachęcamy do poruszenia tego tematu na spotkaniu z dyrekcją szkoły oraz kontaktu z nami.
Dziękujemy za rozmowę.
