W roku 1996 dla Tradycyjnego Oddziału Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków za sprawa zaproponowanej Przewodniczącemu Rady Miasta Krakowa zmianie warty pod Wieżą Ratuszową rozpoczęła się historia upamiętniania „bezkrwawej rewolucji”. Dwa lata później została stworzona tradycja, która trwa już 25 lat!
Uczestnicy pierwszych Międzynarodowych Obchodów Oswobodzenia Krakowa spod władzy zaborców 31 października 1998 rok – wejście oddziałów z Czech i Polski na Plac Legionów Józefa Piłsudskiego (obecnie Plac Niepodległości).
W 1998 roku Stowarzyszenie Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków rozpoczęło promowanie historii Podgórza – dzielnicy Krakowa (do 1915 r. wolnego miasta) poprzez organizowanie Międzynarodowych Obchodów Oswobodzenia Krakowa spod władzy zaborców, które już od 25. lat są realizowane na Placu Niepodległości (niegdyś Placu Legionów Józefa Piłsudskiego). W roku 2008 zaprosiliśmy do wspólnego świętowania Radę Dzielnicy XIII, która po latach współpracy usiłowała zawłaszczyć stworzoną przez nas tradycję. Podgórskie uroczystości były przez lata systematycznie rozbudowywane przez nasze Stowarzyszenie poprzez ożywianie kolejnych historycznych miejsc, a w tym Starego Cmentarza Podgórskiego i budynku przy ul. Wielickiej 1, gdzie mieściły się niegdyś koszary batalionu asystencyjnego nr 1, który ostatecznie stał się częścią Muzeum Krakowa oraz o najważniejsze z nich, czyli Dworzec Kolejowy Kraków-Płaszów. W 2018 r. Stowarzyszenie ufundowało tablicę upamiętniającą pierwsze wolne miejsce odradzającego się po latach zaborów państwa polskiego, która została odsłonięta na budynku dworca. Ćwierć wieku wytężonej pracy zbudowało silną tradycję świętowania i maiło również przełożenie na inne miasta Małopolski, w tym Tarnów, tworząc niejako „wyścig do niepodległości” o to, które z miast było pierwsze. Bez podjętej przez nasze Stowarzyszenie w 1998 r. inicjatywy pewne zjawiska związane z celebrowaniem lokalnych tradycji niepodległościowych mogłyby nie mieć miejsca. Włączenie w realizowane uroczystości przedstawicieli zagranicznych stowarzyszeń pozwoliło na stworzenie tradycji, z którą za sprawą „bezkrwawej rewolucji” również mogli się utożsamiać goście zagraniczni z państw tworzących niegdyś wielonarodową i wielokulturową monarchię naddunajską, stając się istotną częścią upamiętnianej historii i tradycji kultywowanych w Małopolsce. Należy wspomnieć, że to w Krakowie 31 października 1918 r. utworzono pierwsze oddziały Wojska Polskiego, które podjęły trud walki o granice tworzącej się II Rzeczypospolitej Polskiej, w czasie, gdy ośrodek warszawski był nadal uzależniony od niemieckiego okupanta oraz na długo zanim z Magdeburga wrócił Józef Piłsudski i został mianowany Naczelnikiem Państwa i Naczelnym Wodzem. Dlatego od lat Stowarzyszenie dba o to, aby uroczystości odbywały się z udziałem przedstawicieli Wojska Polskiego i służb mundurowych, których żołnierze i funkcjonariusze w nocy z 30 na 31 października 1918 r. stali się żołnierzami Wojska Polskiego i funkcjonariuszami wolnej Polski.
Złożenie wieńca pod tablicą ufundowaną w 1988 roku przez ostatnich żyjących uczestników „bezkrwawej rewolucji” przez przedstawicieli 8 pułku piechoty z Brna.
Komendant Przemysław Jaskółowski i Olt Vladimir Holik po złożeniu wieńca.
Dzisiaj mamy niezmierną przyjemność zaprosić na tegoroczne uroczystości celebrowane w 25-lecie ich stworzenia. Szczególnie serdecznie zapraszamy w dniu 30 października o godzinie 21.00 na uroczystość złożenia wieńców pod pamiątkową tablicą umieszczoną na fasadzie dworca kolejowego Kraków-Płaszów, czyli w miejsce, w którym zaczęła się niepodległość Polski, miejsce z którego rozesłano telegram do miast pod okupacją austriacką o „rewolucji w Krakowie”, dając tym samym sygnał do zrzucenia jarzma niewoli. Uroczystość tą poprzedzi tradycyjny „Marsz Śmiałych”, który wyruszy z Rynku Podgórskiego o godzinie 20.10. Poprowadzą go członkowie Regimentu w historycznych mundurach, jakie w 1918 roku nosili „krakowscy rewolucjoniści”. Marsz uda się na Stary Cmentarz Podgórski, gdzie na grobie Edwarda Dembowskiego zostanie złożony symboliczny wieniec. Edward Dembowski nierozerwalnie łaczy się z historią Podgórza i Krakowa za sprawą Rewolucji Krakowskiej, która została krwawo stłumiona przez Austriaków blisko 72 lata wcześniej zanim powiodła się kolejna krakowska rewolta z października 1918 roku. Rewolucję tą, jej główny organizator – por. Antoni Stawarz, po latach nazwał „bezkrwawą”, gdyż przejęcie władzy odbyło się bez nawet jednej ofiary śmiertelnej. Opanowanie 12 tyś. garnizonu przebiegło zgodnie z planem i pod dyktando por. Stawarza. Tak samo przebiegają od ćwierćwiecza organizowane przez Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków podgórskie obchody, tj. sprawnie i zgodnie z opracowanym programem.
Program Obchodów 105. Rocznicy Oswobodzenia Krakowa:
30.X.2023 r.
20.00 – „Marsz SƵ miałych” – zbiórka uczestników w Rynku Podgórskim
20.10 – „Marsz SƵ miałych” – uroczysty pochód z pochodniami z Rynku Podgórskiego, ul. Rękawka i Limanowskiego na Stary Cmentarz Podgórski,
20.30 – uroczystość przy grobie Edwarda Dembowskiego i złożenie wieńca,
21.00 – „Tu zaczęła się NIEPODLEGŁOSƵCƵ ” – uroczystość złożenia kwiatów pod pamiątkową tablicą przed Dworcem Kolejowym Kraków-Płaszów – pierwszym miejscem niepodległej Polski w dniu 30.X.1918 r.
21.20 – zakończenie uroczystości.
31.X.2023 r.
8.15 – „Wolny Kraków” – uroczystość złożenie wieńców pod pomnikiem na Placu Niepodległości,
9.30 – uroczystość pod Wieżą Ratuszową – wystawienie warty przez Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków, złożenie wieńców pod tablicą upamiętniającą ostatnie miejsce przejęte od zaborców w dniu 31.X.1918 r,
1.XI.2023 r.
9.00 – Cmentarz Rakowicki – „Pamiętamy o Bohaterach” – wystawienie warty przed mauzoleum 1914-1920 i złożenie wieńca, oznaczenie mogił żołnierskich.
Przemysław Jaskółowski/arch./mat. własny
